Η Ζωή εν Τάφω

Η Ζωή εν Τάφω. Το ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ του Στρατή Μυριβήλη που το έψαχνα ένα χρόνο το βρήκα τελείως τυχαία σε ένα ράφι σε έναν διάδρομο της σχολής μου. Προσπαθώ να μην με επηρεάζει η κοινή γνώμη για ένα συγκεκριμένο έργο είτε πρόκειται για βιβλίο είτε για ταινία. Στην περίπτωση όμως αυτή, ο τίτλος που συνοδεύει την Ζωή εν Τάφω ως ένα από τα κορυφαία δημιουργήματα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας δικαιολογείται απόλυτα.

Οι στρατιώτες στα χαρακώματα

Η ιστορία ξεκινά με τον συγγραφέα να εντοπίζει σε ένα μπαούλο χειρόγραφα του λοχία Αντώνη Κωστούλα που εξιστορούν τις περιπέτειες  του στο μέτωπο του πολέμου και προορίζονταν για την αγαπημένη του. Τα χειρόγραφα αυτά όπως και ο λοχίας είναι ο ίδιος ο Μυριβήλης που έζησε την νοσηρότητα του Α' Παγκοσμίου πολέμου στο Μακεδονικό Μέτωπο και την μεταφέρει αυτούσια στον αναγνώστη. Το ίδιο το έργο άρχισε να σχεδιάζεται μέσα στα χαρακώματα, "τους ζωντανούς τάφους" του Α Παγκοσμίου Πολέμου.

Η γλώσσα του δεν είναι εξεζητημένη. Και ακριβώς αυτό είναι το μεγάλο συν του βιβλίου τουλάχιστον για μένα. Δεν χρειάζεται επιτήδευση για να μεταδώσεις ένα συναίσθημα. Οι πιο απλές λέξεις αρκεί να μπουν στην σωστή σειρά μπορούν να δημιουργήσουν ανατριχίλα. Ακριβώς αυτό συμβαίνει στην Ζωή εν Τάφω. Ο Μυριβήλης περιγράφει λεπτομερώς τις εμπειρίες του και τα συναισθήματά του συγκινώντας τους αναγνώστες. Δεν χρειάζεται να κατηγορήσει τον πόλεμο, η αναφορά και μόνο μιας σκηνής ξυπνά μέσα σου αποκρουστικά συναισθήματα για τον πόλεμο. Ζεις και εσύ μαζί με τους στρατιώτες τις κακουχίες, να έρπονται μέσα στα γλοιώδη και λασπερά χαρακώματα, να ζουν σαν τα εδαφόβια ζώα με την αδημονία να ξαναδούν τους δικούς τους, χωρίς να βλέπουν τον Ήλιο, να τραυματίζονται, να σκοτώνουν και να σκοτώνονται.. με ποιο το ώφελος τελικά;

Το κάθε κεφάλαιο του βιβλίου δίνει και διαφορετικά μηνύματα και όλα αυτά μέσα από μία ιστορία που εξιστορεί ο Μυριβήλης. Από τα αγαπημένα μου κεφάλαια είναι οι Τυφλοί: Οι Έλληνες στρατιώτες κατευθυνόμενοι προς το μέτωπο συναντάνε ένα υπαίθριο νοσοκομείο όπου εκεί βρίσκονται Ιταλοί στρατιώτες που τυφλώθηκαν κατά την διάρκεια του πολέμου. Ο συγγραφέας τους παρατηρεί ότι δεν μιλάνε αλλά μόνο αφουγκράζονται τον ήχο του νερού του ποταμού, μυρίζουν με όλη τους την δύναμη τα λουλούδια και τους καρπούς των δέντρων. Τότε ο συγγραφέας σχολιάζει μια φράση που με άγγιξε στην καρδιά για το πόσο τυχεροί είμαστε που μπορούμε ακόμα να γευόμαστε τα χρώματα της Ζωής αλλά το ξεχνάμε ταυτόχρονα.

 "Θε μου.. Άνοιξα μεγάλα τα μάτια, να κοιτάξω δυνατά και περιληπτικά όλη την Φύση την κρουστή, να πιω μονορούφι όλο της το νόημα, σαν άνθρωπος που πρόκειται να στραβωθεί σε λίγο για πάντα".

Από την σειρά της ΕΡΤ "Η Ζωή εν Τάφω"

Επειδή ακριβώς μες στα χαρακώματα οι στρατιώτες δεν έβλεπαν την φύση δεν έβλεπαν τον ήλιο ο συγγραφέας συνειδητοποιούσε πόσο πολύ του έλειπε. Όμως το ίδιο δεν κάνουμε και εμείς τώρα; Τρωγόμαστε μεταξύ μας και μιζεριάζουμε για ανούσια πράγματα και ξεχνάμε τα πραγματικά ωραία που δίνουν νόημα στην ύπαρξή μας. Όσο πιο νωρίς το καταλάβουμε τόσο καλύτερα.

"Θε μου, ανάμεσα στα μιλιούνια τους στρατιώτες του οχτρού, Θε μου, ας μην σκοτωθούν ο Γιόβαν και ο Πέτκο!"Ένα άλλο δυνατό κεφάλαιο του βιβλίου είναι οι "Μητέρες του Πολέμου". Ο στρατιώτης μας δέχεται τις φροντίδες από μια οικογένεια Σλάβων όπου οι γιοι της, Γιόβαν και Πέτκο, πολεμάνε εναντίον των Ελλήνων στρατιωτών. Όμως για την μάνα εκείνη όπως και για κάθε Μάνα δεν την ενδιαφέρει τι είναι ο στρατιώτης. Στο πρόσωπό του βλέπει το πρόσωπο του παιδιού της, του κάθε παιδιού που πήγε να πολεμήσει είτε σύμμαχος είτε εχθρός. Γιατί σε κάθε πόλεμο δεν κερδίζει ούτε ο Αντώνης Κωστούλας, ούτε ο Γιόβαν ούτε ο Πέτκο. 

Ένα βιβλίο MUST για τον καθένα. Ένα βιβλίο που μέσα σε αυτήν την νοσηρότητα καταφέρνει να σε γεμίσει με αγνά συναισθήματα και να μας θυμίζει τι σημαίνει ΑΝΘΡΩΠΟΣ.

Κλείνοντας θεωρώ ότι δεν χρειάζεται να πω τίποτα εγώ ως σχόλιο αλλά να αφήσω τον ίδιο τον συγγραφέα που μπορεί να πλάθει την γλώσσα τόσο εύκολα για να μεταδώσει τα μηνύματά του.

"Ίσως όταν όλοι μπορέσουν να δουν την ομορφιά της ζωής τότες όλος ο κόσμος θα γίνει πρώτα καλός και κατόπι ευτυχισμένος"

Η Εθνική Μυκόνου και η Εθνική... Κίνας

Για την εθνική ποδοσφαίρου ήθελα να γράψω από καιρό αλλά δεν είχα βρει τον χρόνο. Τώρα έρχεται η στιγμή για να ασχοληθώ και με τις 2 εθνικές που αρεσκόμαστε τόσο πολύ να εκθειάζουμε και αμέσως μετά να καταβαραθρώνουμε.

Μερικές φορές εμείς οι οπαδοί επηρεαζόμαστε τόσο πολύ αμέσως μετά από ένα αποτέλεσμα που γινόμαστε ισοπεδωτικοί είτε με την καλή είτε με την κακή έννοια (αν και δεν είναι απαραίτητα δικό μας φταίξιμο μόνο αλλά και οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι συμμετέχουν σε αυτό). Αυτό είναι εν μέρει λογικό αλλά θα πρέπει στην συνέχεια να σκεφτόμαστε ορθολογικά και να μην κάνουμε αυθαίρετες γενικεύσεις; Προς τι όλος αυτός ο πρόλογος; Για να καταλήξω ότι η εθνική Μυκόνου όπως έχει χαρακτηρισθεί η εθνική ποδοσφαίρου είναι ένας άτοπος και άδικος χαρακτηρισμός. Τα αποτελέσματα του 2004 και 2014 που ξεσήκωσαν όλους τους Έλληνες αποτελούν παρακαταθήκη της σύγχρονης ποδοσφαιρικής μας ιστορίας και ανέβασαν τις μετοχές του ελληνικού ποδοσφαίρου. Οι επιτυχίες όμως αυτές δημιούργησαν προσδοκίες που δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν.

Και αυτό είναι απολύτως λογικό αν σκεφτούμε ότι η πορεία του 2004 και του 2014 δεν αποτελούν τον κανόνα αλλά τις εξαιρέσεις για το ελληνικό ποδόσφαιρο. Η πρωταθλήτρια Ευρώπης του 2004 τελευταία στον όμιλο του Ευρωπαϊκού το 2008 με 0 βαθμούς. Επίσης μετά την πολύ καλή μας στο παγκόσμιο του 2014 καταλήγουμε να χάνουμε από τα νησιά Φερόε και να αποκλειόμαστε φυσικά από την τελική φάση του Euro. Θα μου πείτε μα και η Γερμανία που ήταν παγκόσμια πρωταθλήτρια το 2014 τερμάτισε τελευταία στον όμιλο της στο επόμενο Μουντιάλ. Ναι όλες οι ομάδες έχουν κάποιες άτυχες στιγμές. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορείς να πεις ότι η Γερμανία δεν συνεχίζει να είναι ένα μεγαθήριο. Αντίθετα αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα είναι ότι υπάρχει μια καλή φουρνιά παικτών που συνδυάζονται και με καλό προπονητή και παίρνουμε αποτελέσματα. Εξάλλου και ο χαρακτηρισμός θαύμα για τον άθλο του Euro επεξηγεί το συγκεκριμένο γεγονός. Ποτέ δεν είμασταν φαβορί, ποτέ δεν είχαμε την υπερομάδα αλλά καταφέραμε με λίγη τύχη, καλή οργάνωση και ταλαντούχους παίκτες εκείνη την χρονική στιγμή να γίνουμε πρωταθλητές. Εξάλλου και το ποδόσφαιρο που παίζαμε ποτέ δεν ήταν περιοπής Ούτε ακόμα και στο Euro.

Τα άσχημα αποτελέσματα των επόμενων χρόνων έρχονται σαν επιβεβαίωση ότι η Ελλάδα δεν είναι ποδοσφαιρομάνα. Δεν χρειάζεται να λοιδωρούμε τους παίκτες. Αυτές τις ικανότητες έχουν με αυτές παίζουν. Αρκεί να δούμε πόσοι Ελλήνες παίζουν σε ξένα πρωταθλήματα και έχουν ενεργό και σημαντικό ρόλο. Μόνο οι Μανωλάς, Παπασταθόπουλος και θα βάλω και τον Δώνη. Μην περιμένουμε από την συγκεκριμένη εθνική πολλά γιατί πολύ απλά δεν μπορεί. Σίγουρα παίζει και ο προπονητής ρόλο αλλά ως έναν βαθμό. Θα μου πείτε δεν χρειάζεται να είσαι ποδοσφαιρομάνα για να κερδίσεις τα Φερόε. Έχετε απόλυτο δίκιο, η συγκεκριμένη χρονική περίοδος με τον Ρανιέρι στον πάγκο ήταν απλά καταστροφική και δεν μπορώ να εξηγήσω την απότομη κατολίσθηση της εθνικής. Όμως το να μην μπορείς να κερδίζεις Αρμενία, Φινλανδία, Εσθονία κλπ κατατάσσει την εθνική μας στο ίδιο επιπέδο με τις προαναφερθείσες ομάδες. Δεν είναι κακό να το παραδεχτούμε, κακό είναι να στρουθοκαμηλίζουμε αιθεροβατώντας στην εποχή του '4. Είμαστε στο 201
9 πια και διαθέτουμε μια μέτρια εθνική.



Σε άμεση αντίθεση με τα παραπάνω έρχεται η εθνική στο μπάσκετ. Ναι η εθνική αυτή ακόμα και αν δεν έχει πια τις επιτυχίες του παρελθόντος συνεχίζει να αποτελεί μια υπολογίσιμη δύναμη. Προσωπικά θεωρώ ότι η συγκεκριμένη εθνική χάνει πολύτιμους πόντους από την κόντρα που υπάρχει στην ομοσπονδία και τις επιλογές προπονητών. Μακάρι ο κύριος Σκουρτόπουλος να με διαψεύσει...


Ο ντόρος που έχει γίνει με τον Γιάννη είναι λογικός. Ξανά ακουγόνται οι φωνές ότι πάμε για μετάλλιο μόνο και μόνο εξαιτίας του Γιάννη. Επιτρέψτε μου να είμαι αρκετά συντηρητική πάνω σε αυτό. Ας δούμε την εθνική στην Κίνα, το μπάσκετ που θα παίζει στα επίσημα και ας εκφραστούμε τότε για την πιθανότητα μεταλλίου.

Προς το παρόν ας μην δημιουργούμε πάλι υπέρ του δέοντος προσδοκίες. Γιατί αν παίξουμε όπως με την Σερβία με μηδέν σύστημα και τακτική (όλα αυτά μπορεί να είναι και κόλπα αποπροσανατολισμού του αντιπάλου αλλά μπορεί και όχι) τότε είμαστε χαμένοι. Ο Γιάννης έχει δυνατότητες και θα πρέπει να βοηθηθεί όταν θα τον παίζουν όλοι οι αντίπαλοι σφιχτή άμυνα. Το πρόβλημα στο σουτ παραμένει πάντα αλλά ας προσπαθήσουμε για ό,τι καλύτερο. Μπορεί όλη η προσοχή να παραμένει στραμμένη στον Γιάννη αλλά εγώ θα πω ότι η ψυχή και ο νους της ομάδας είναι τα γκαρντ της.




  Καλάθης και Σλούκας για μένα αποτελούν το α και το ω της ομάδας. Στην συνέχεια θα πω Αντετοκούνμπο και Μπουρούση. Αν ο Παπαγιάννης δεν ανταποκριθεί δυστυχώς ο μεγάλος θα πρέπει να δώσει ψυχή τε και σώματι. Μέσα σε όλα αυτά για την εθνική αξίζει ένα τεράστιο ΜΠΡΑΒΟ στον βετεράνο Μπουρούσαρο που συνεχίζει στα 36 του να υπηρετεί την εθνική και να αποτελεί πρωταγωνιστή! Σίγουρα θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην Κίνα. Δυστυχώς μετά από αυτόν δεν υπάρχει άλλο αξιόπιστο 5άρι και ο Παπαγιάννης θα πρέπει επιτέλους να δουλέψει και να δείξει την αξία του! Καλή επιτυχία Ελλάδα!!!

Η καρακάξα και το πείραμα του καθρέφτη

Η καρακάξα(Pica pica) θεωρείται από τα πιο έξυπνα πτηνά και ζώα γενικότερα. Είναι τρομερά ευπροσάρμοστη καθώς εξαπλώνεται στις 5 από τις 7 ηπείρους (με εξαίρεση την Αρκτική και Ανταρκτική) και στην Ελλάδα απαντάται το υποείδος Pica pica pica. Είναι κοινωνικό ζώο ενώ έχει παρατηρηθεί να κάνει χρήση  και εργαλείων .

Ο καθηγητής  Prior στην Γερμανία και η υπόλοιπη επιστημονική του ομάδα διεξήγαγαν πριν μερικά χρόνια το πείραμα του καθρέφτη στις ευρασιατικές καρακάξες. Το πείραμα του καθρέφτη είναι ένα πείραμα που έχει εκτελεσθεί σε διάφορα ζώα ώστε να διαπιστωθεί αν τα συγκεκριμένα ζώα διαθέτουν αυτοσυνείδηση, αν μπορούν δηλαδή να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη ή αν  θεωρήσουν τo είδωλο τους  ότι πρόκειται για διαφορετικό άτομο.
Το πείραμα αυτό το έχουν περάσει με επιτυχία ορισμένα πρωτεύοντα και ακόμα τα δελφίνια και οι ελέφαντες.

 Στο συγκεκριμένο πείραμα οι ερευνητές τοποθέτησαν κοντά στην περιοχή του λαιμού των καρακαξών ένα σημάδι διαφορετικού χρώματος κάθε φορά. Το μαύρο σημάδι (που ήταν σε παρόμοιο χρώμα με το φτέρωμα των πτηνών και επομένως δεν μπορούσε να διακριθεί στον καθρέφτη) έπαιξε τον ρόλο του control ώστε να δουν οι ερευνητές αν οι κινήσεις των πτηνών στα υπόλοιπα σημάδια των διαφορετικών χρωμάτων οφείλονταν στο ότι τα έβλεπαν ή αν απλά τα ένιωθαν. Τελικά τα αποτελέσματα του πειράματος  έδειξαν ότι 2 άτομα αναγνώρισαν το είδωλο τους στον καθρέφτη και προσπαθούσαν να βγάλουν το χρωματιστό σημάδι από πάνω τους κάνοντας κινήσεις με το ράμφος τους ή το πόδι τους.

Έτσι λοιπόν μέχρι σήμερα η καρακάξα είναι το μοναδικό είδος πτηνού  που έχει πετύχει στο πείραμα του καθρέφτη και της αυτοσυνείδησης. Συνεχώς όμως γίνονται καινούριες μελέτες και έρευνες  που υποστηρίζουν ότι όλο και περισσότερα μη θηλαστικά είδη κατέχουν την ικανότητα αυτοσυνείδησης. Η επιστήμη συνεχώς μας εκπλήσσει επομένως για τίποτα δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι.

Πηγή: Prior H, Schwarz A, Güntürkün O (2008) Mirror-Induced Behavior in the Magpie (Pica pica): Evidence of Self-Recognition . PLoS Biol 6(8): e202. https://doi.org/10.1371/journal.pbio.0060202

Ο μαέστρος Καλάθης οδηγεί τον Παναθηναϊκό

Δεν γινόταν να μην έγραφα κάτι σχετικά με την χθεσινή βραδιά... Μια βραδιά που οι φίλοι του Παναθηναϊκού και του μπάσκετ γενικότερα θα την θυμούνται για πολύ μιας και καταρρίφθηκε ένα στοιχειωμένο ρεκόρ που κρατούσε από το 2006 ο Κροάτης Νίκολα Βούισιτς καθώς ήταν ο μοναδικός παίκτης που είχε κάνει triple double στην Ευρωλίγκα. Και ήρθε χθες με φόρα ο φοβερός και τρομερός Καλάθης και έγινε ο μόλις δεύτερος παίκτης που το πετυχαίνει αυτό. Και το πάρτυ συνεχίστηκε και ο Παναθηναϊκός εξασφάλισε την πρόκριση στα play-offs και έδωσε για άλλη μια φορά ραντεβού με την ιστορία.


Ένας Παναθηναϊκός που ακόμα και εγώ κάποια στιγμή μετά τις συνεχόμενες ήττες ξενέρωσα τόσο πολύ και σταμάτησα να αγωνιώ για το αποτέλεσμα-ειδικά στα εκτός έδρας παιχνίδια-. Ακόμα και με την επιστροφή Πιτίνο δεν περίμενα και πολλά. Τους είχα διαγράψει τελείως και απλά ευχόμουν να κλείσει κάπως αξιοπρεπώς η χρονιά. Και όπως όλοι μας τελικά διαψεύστηκα από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές. Με 8/10 νίκες στα τελευταία παιχνίδια ο Παναθηναϊκός έκανε το ΘΑΥΜΑ και προκρίθηκε και μάλιστα ως 6ος. Ο Πιτίναρος άλλαξε όχι μόνο την ψυχολογία στην ομάδα αλλά της έμαθε να παίζει άμυνα. Τον Πασκουάλ τον σέβομαι γιατί ήταν κύριος αλλά για 2,5 χρόνια βλέπαμε το ίδιο μονότονο μπάσκετ με τα 10000 συστήματα και την επιμονή του στην άμυνα με αλλαγές.

Όμως αξίζει να πλέξω το εγκώμιο του αρχηγού μας Καλάθη. Πριν 2 χρόνια αν δεν κάνω λάθος είχα γράψει  σε ένα ποστ στο φβ ότι είναι πολύ λίγος για ηγέτης του Παναθηναϊκού. Του ζητάω ένα μεγάλο συγνώμη. Ο τύπος είναι το μυαλό της ομάδας, αν παίξει ο Καλάθης καλά ο ΠΑΟ κατά συντριπτική πλειονότητα θα κερδίσει. Αλλά ακόμα και στις κακιές μέρες του θα μοιράσει την μπάλα ανελλιπώς και θα είναι ο καλύτερος αμυντικός απλά θα είναι πολύ άστοχος. Τις καλές του μέρες όμως ,που το τελευταίο δίμηνο ήταν μόνο αυτές, ήταν ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ παντού μετρώντας 14,3 πόντους 6,3 ριμπάουντ και 11,1 ασσίστ.



Στις ασσίστ στην Ευρωλίγκα έρχεται πρώτος με μέσο όρο 8,93 αφήνοντας κατά πολύ πίσω του τον δεύτερο Μάικ Τζέιμς με 6,37 ενώ και στα κλεψίματα είναι δεύτερος με 1,67 και μόλις για ένα εκατοστό χάνει την πρώτη θέση από τον Ντάγκλας της Νταρουσάφακα. Ναι δεν είναι ο κίλερ, ποτέ δεν ήταν άλλωστε αλλά διαθέτει την ικανότητα να ομορφαίνει το παιχνίδι της ομάδας, να βελτιώνει τους συμπαίκτες του δίνοντάς τους έτοιμα καλάθια και κάνει να φαίνεται τόσο απλό να δίνεις μια πάσα πίσω από την πλάτη.



 Όμως ακόμα και όταν η μπάλα καίει θα πάρει την ευθύνη που μπορεί να μην του βγει τελικά ενώ άλλες φορές θα πετύχει το μπάζερ μπίτερ καλάθι (το coast-to-coast καλάθι με Ζαλγκίρις, ή έρχεται από το πουθενά και παίρνει το επιθετικό ριμπάουντ και βάζει το νικητήριο λέι απ με την Μπάμπεργκ ή το ακόμα πιο εντυπωσιακό και πιο πρόσφατο τρίποντο με την ΤΣΣΚΑ). Η εποχή του Διαμαντίδη πέρασε και υπάρχει η εποχή του Νικ. Είναι αδικία να μην βρεθεί αυτός ο παίκτης final 4.

Και δυστυχώς πολύ πιθανό να μην βρεθούμε ούτε φέτος εκεί. Από την άλλη ίσως ότι θεωρούμαστε αουτσάιντερ να μας απαλλάξει από την πίεση και τελικά γίνει η έκπληξη. Όμως ότι και να γίνει ακόμα και αν αποκλειστούμε να αποκλειστούμε με ωραίο μπάσκετ και να πέσουμε με ψηλά το κεφάλι.

Και κάτι τελευταίο. Ο Νίκολα Βούισιτς κατέχει και άλλο ρεκόρ-αυτό των 2 triple double-.
Challenge accepted by Nick Calathes. Τώρα που έκανε την αρχή να μην το συνεχίσει??

Before Sunrise/Sunset/Midnight

Μια ρομαντική τριλογία διαφορετική από τις υπόλοιπες. Χωρίς κλισέ, χωρίς ψευτοδραματισμούς και μελό, με αληθινούς διαλόγους και προβληματισμούς που άπτονται στις διαφορετικές ηλικίες και φάσεις της ζωής των πρωταγωνιστών. Άλλες συζητήσεις θα κάνεις στα 23 σου όταν είσαι ακόμα φοιτητής, ξέγνοιαστος, αυθόρμητος άλλες στα 30 σου που αρχίζεις να οριοθετείς τις ανάγκες σου, να κατασταλλάζεις και άλλες στα 40 με οικογένεια και παιδιά. Η τριλογία αυτή τόσο καθηλωτική, τόσο αληθινή τόσο ερωτεύσιμη...

Ξεκινάμε με την πρώτη ταινία το 1995 "Πριν το Ξημέρωμα". 2 νέοι εικοσάρηδες ο Τζέσι(Ίθαν Χώκ) από την Αμερική και η Σελίν(Ζιλί Ντελπί) από την Γαλλία συναντιούνται στο τρένο. Η Σελίν με προορισμό το Παρίσι και ο Τζέσι στην Βιέννη για να πάρει το αεροπλάνο της επιστροφής στην πατρίδα του. Τελικά η Σελίν αποφασίζει να κάνει μια μονοήμερη στάση στην Βιέννη μαζί με τον Αμερικανό. Έτσι λοιπόν ξεκινάει ένα οδοιπορικό, 1.30 ώρα ταινία ένας συνεχόμενος διάλογος των πρωταγωνιστών, 2 νέων που αν και από διαφορετικές ηπείρους έχουν τόσα πολλά να πουν όντας αυθόρμητοι, παρορμητικοί, ιδεαλιστές,"φιλόσοφοι" κάποιες φορές. Δεν ξέρω αν ευθύνεται αυτό άλλα έχοντας περάσει 6 μήνες σε μια ξένη πόλη συναναστρεφόμενη και κάνοντας ισχυρές φιλίες με ανθρώπους από άλλες χώρες και ηπείρους μπορώ να πω με άγγιξε περισσότερο αυτή η ταινία. Είδα τον εαυτό μου και όλους εμάς της ηλικίας μας με όνειρα, διάθεση για τρέλα, να δοκιμάσεις κάτι ξεχωριστό, ναι να κατέβεις με έναν άγνωστο σε μια άγνωστη πόλη ίσως ριψοκίνδυνο να το λέγαμε σε 20 χρόνια από τώρα αλλά αν δεν το δοκιμάσεις τώρα τότε πότε; Αν δεν το δοκιμάσεις τώρα που ο χρόνος δεν σε πιέζει, δεν σε κυνηγάνε οι υποχρεώσεις, δεν χρειάζεται να δώσεις λογαριασμό σε κανέναν. Ο τόνος είναι πιο προσωπικός πιο εξομολογητικός.Δεν είναι απλά μια κριτική είναι μια προσωπική διαπίστωση..και μερικές φορές πιάνω τον εαυτό μου να συμπεριφέρομαι πιο καθωσπρέπει και νευριάζω. 

Τι ερεθίσματα μπορεί να σου δώσει τελικά μια ταινία... Οι 2 νέοι περνούν μια τέλεια μέρα(και νύχτα μαζί) όμως η πραγματικότητα είναι εδώ και το ξημέρωμα θα πρέπει να αποχωριστούν. Όμως δίνουν μια υπόσχεση... σε 6 μήνες να ξαναβρεθούν στο ίδιο μέρος! Και...it's the END.

Οι λάτρεις της ταινίας θα έπρεπε να περιμένουν 9 χρόνια για να προβληθεί η συνέχεια της ιστορίας και να μάθουν τελικά αν έγινε η πολυπόθητη συνάντηση. Έτσι λοιπόν μεταφερόμαστε 9 χρόνια μετά στο Παρίσι την πόλη της Σελίν όπου έχει έρθει ο Τζέσι ως συγγραφέας πια να παρουσιάσει το βιβλίο του το οποίο βασίζεται πάνω στην αληθινή ιστορία μεταξύ των δυο τους. Η Σελίν πηγαίνει στην παρουσίαση του βιβλίου του και έτσι η δεύτερη συνάντηση είναι γεγονός. Αυτό που λατρεύω στην ταινία είναι το υπόκωφο πάθος που υπάρχει στα βλέμματα, στις συζητήσεις στις λέξεις των πρωταγωνιστών. Τους νιώθεις ερωτευμένους χωρίς να δώσουν ούτε ένα φιλί αλλά τα μάτια τους, οι εκφράσεις τους τα μαρτυρούν όλα. Οι διάλογοί τους επίσης απίστευτοι, κάθε φορά σαν αποφθέγματα. Αυτήν την φορά όμως οι συζητήσεις είναι διαφορετικές, δεν είναι μεταξύ δύο ονειροπαρμένων νέων αλλά δύο ανθρώπων που έχουν πια προσγειωθεί και συναντούν το σκληρό πρόσωπο της πραγματικότητας. Ακόμα και έτσι όμως οι χαρακτήρες τους έχουν παραμείνει οι ίδιοι ο πιο χαλαρός με χιούμορ που διακωμωδεί τις καταστάσεις και διαθέτει ακόμα κάπως την τρέλα Τζέσι και η πιο ρεαλίστρια Σελίν όμως το ίδιο αιθέρια και γλυκύτατη. Και όλα αυτά τα σκηνικά μέσα στην πόλη του έρωτα, το Παρίσι. Και ενώ στην πρώτη ταινία οι νέοι έλεγαν αλήθειες στο "Πριν το Ηλιοβασίλεμα" ως "ενήλικοι" δεν τολμούν να εκφραστούν και να πουν αυτά που νιώθουν. Τελικά όμως ακόμα και εδώ είναι απαραίτητη η λίγη τρέλα του Τζέσι για να κυνηγήσει αυτό που αγαπάει και γίνει αυτό που πρέπει να γίνει...

Και ερχόμαστε στο 2013 όπου βγαίνει το τρίτο και τελευταίο μέρος της ταινίας. Για μένα δεν μπορώ να ξεχωρίσω ποιο είναι το καλύτερο ανάμεσα σε αυτό και στο πρώτο. Το πρώτο γιατί όπως και να το κάνουμε ταυτίζομαι πολύ, βλέπω τον εαυτό μου αλλά το "Πριν τα Μεσάνυχτα" είναι ίσως το καλύτερο φινάλε(?) για αυτήν την σχέση. Ε και γιατί όπως και να το κάνουμε το γεγονός ότι γυρίζεται στην Ελλάδα, στην Μεσσηνία είναι από μόνο του ένα αβαντάζ. Το να αναγνωρίζεις τα δρομάκια, τα βυζαντινά εξωκλήσια, τις ταβέρνες, τις παραλίες είναι μια άλλη αίσθηση, να ακούς την ελληνική προφορά στα αγγλικά των Ελλήνων ηθοποιών;Ρ και να τους βλέπεις όλους μαζί γύρω από το ελληνικό τραπέζι να συζητάνε για παντός επιστητού σου χτυπάει στην καρδιά. Όμως δεν είναι αυτό που κάνει την ταινία μοναδική. Είναι το πόσο αληθινά παρουσιάζεται το όλο σκηνικό. Η Σελίν και ο Τζέσι είναι μαζί και έχουν 2 όμορφες δίδυμες κορούλες. Όμως όπως είναι λογικό δεν λείπουν και τα προβλήματα που κατά την διάρκεια των διακοπών κορυφώνονται. Ο Τζέσι έχει έναν άλλο γιο από τον πρώτο γάμο που ζει στην Αμερική με την μητέρα του και σκέφτεται το ενδεχόμενο να μετακομίσουν σαν οικογένεια στο Σικάγο γιατί θέλει να βρίσκεται πλάι του στα πρώτα βήματα ενηλικίωσης του. Από την άλλη η Σελίν αμφιταλαντεύεται ανάμεσα σε μια δουλειά πιο απαιτητική μεν που θα της περιορίζει τον χρόνο ως μητέρα από την άλλη που θα ικανοποιεί πλήρως τις φιλοδοξίες της. Και άλλα ακόμα... 

Απόλυτα ειλικρινές, αιχμηρό σενάριο που αναπαριστά πλήρως τα σημεία τριβής μιας σχέσης που έχει αρχίσει να φθείρεται. Στις προηγούμενες ταινίες επειδή ακριβώς θα χωρίζονταν έκαναν τον έρωτα ακόμα πιο ρομαντικό, εξιδανικευμένο. Τώρα πια που έχει απομυθοποιηθεί τι έχει μείνει στην σχέση τους? Και πάλι η ταινία όπως και οι προηγούμενες στηρίζεται στους υπέροχους διαλόγους που αποκαλύπτουν αλήθειες για τις σχέσεις και την ζωή γενικότερα. Τελικά η αγάπη θα νικήσει, το ειδυλλιακό τοπίο της Πελοποννήσου θα απαλύνει τις πληγές τους;

Η Ευνοούμενη/ The Favourite

Πριν ξεκινήσω την οποιαδήποτε ανάλυση θα ήθελα να αναφέρω το εξής. Όταν ο Κυνόδοντας βγήκε στους κινηματογράφους η πλειοψηφία κοσμούσε τον Λάνθιμο με πολλούς απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς όπως ανώμαλος κλπ. Τώρα που μια άλλη ταινία του η Ευνοούμενη είναι φαβορί για την κατάκτηση πολλών Όσκαρ ξαφνικά όλοι ή τουλάχιστον οι περισσότεροι τον αποθεώνουν...Γιατί έτσι είμαστε ξαφνικά θυμόμαστε και εκτιμάμε τον κάθε καλλιτέχνη, επιστήμονα, αθλητή μόνο όταν αναδεικνύεται σε ευρωπαϊκό ή παγκόσμιο επίπεδο.

Στο διαταύτα τώρα. Από τότε που είδα τον Κυνόδοντα έγινα Λανθιμικιά οπότε προσπαθώ να δω όσες περισσότερες ταινίες του Λάνθιμου μπορώ. Μέχρι στιγμής έχω καταφέρει να δω ταινίες μ.Κ (όχι μετά Κωνσταντίνου όπως θα έλεγε η Βλαχάκη αλλά μετά Κυνόδοντα) παρόλα αυτά θα ήθελα να δω και αυτές π.Κ για να έχω μια πιο ολοκληρωμένη άποψη. Τελοσπάντων πριν λίγο καιρό είδα και την Ευνοούμενη που τόσος ντόρος επικρατεί για την συγκεκριμένη ταινία. Για να δούμε..

Καταρχάς να ξεκαθαρίσω ότι δεν έχω δει κάποια άλλη ταινία που να είναι υποψήφια φέτος για Όσκαρ οπότε δεν θα μπορώ να μιλήσω συγκριτικά αλλά θα μιλήσω συγκριτικά με τις έτερες δουλειές του Λάνθιμου και για μένα η τοπ ταινία του παραμένει ο Κυνόδοντας. Κριτική για τον Κυνόδοντα έχω γράψει σε άλλο άρθρο οπότε δεν θα αναλωθώ άλλο σε αυτό.

Το λανθιμικό στοιχείο της πλοκής είναι πασιφανές σε όλες τις προηγούμενες δουλειές του. Στην Ευνοούμενη ο Λάνθιμος δεν συνυπογράφει ως σεναριογράφος παρόλα αυτά θεωρώ ότι έχει βάλει το χεράκι του και στην πλοκή γιατί ναι μεν το σενάριο λανθιμοφέρνει αλλά όχι και τόσο πολύ ώστε να το βάλω στο ίδιο τσουβάλι με Κυνόδοντα, Αστακό κλπ. Ενώ στις προηγούμενες δουλειές του η πλοκή και το υπόβαθρο είναι κάπως περίεργο, ανεδαφικό, σουρρεαλιστικό στην Ευνοούμενη κινείται σε πιο mainstream νερά. Άπτεται της υπόθεσης της Βασίλισσας Ανν της Αγγλίας με τις 2 ευνοούμενες της και ξετυλίγεται μια υπόθεση που ναι μεν δεν βασίζεται σε ιστορικά στοιχεία αλλά από την άλλη είναι μια υπόθεση όχι τόσο  εξωπραγματική καθώς είναι αρκετά αληθοφανής.


Παρόλα αυτά η ταινία διατηρεί το δυστοπικό ύφος, τον μισανθρωπισμό κατά κάποιον τρόπο επιδεικνύοντας ωμά πόσο ανελέητος μπορεί να γίνει ο άνθρωπος για να ανέλθει στην εξουσία. Όσοι αηδιάζουν προσωπικά θεωρώ ότι δεν αντιλαμβάνονται αυτό που θέλει να δείξει ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος. Θα αντιγράψω ότι είχα πει και στον Κυνόδοντα. Οι σκηνές αυτές δεν μπαίνουν απλά για να προκαλούν αλλά για να σε κεντρίσουν τόσο έντονα και να σου μεταδώσουν αυτό το αίσθημα του πόσου χαμηλά μπορεί να πέσει ένας άνθρωπος για να "ανέλθει" τελικά και στο τέλος να ξαναπέσει. Γιατί αυτό μας δείχνει το πανέξυπνο φινάλε τόσο παραστατικά χωρίς λόγια αλλά μια απλή σκηνή που στην αρχή αναρωτιέται μα γιατί την κρατάει τόσο και τελικά η απάντηση είναι για να συνεχίσεις να την βλέπεις και καθώς την παρακολουθείς να συνειδητοποιήσεις αυτό που θέλει να σου μεταδώσει.

Δεν είμαι και η ειδήμων στην σκηνοθεσία οπότε δεν μπορώ να πω και πολλά. Πιο πολύ επέμεινα στο σενάριο γιατί ήταν αυτό που μου κεντρίζει το ενδιαφέρον στις ταινίες του Λάνθιμου. Από άποψη σκηνοθεσίας τώρα σίγουρα είχε τρομερά σκηνικά μέσα στα χρυσοποίκιλτα παλάτια της Βικτωριανής εποχής αλλά και τα πλάνα που επιδείκνυαν την απεραντοσύνη του παλατιού σε αντιδιαστολή με την μοναχικότητα της Βασίλισσας.

Στην υποκριτική όμως βγάζω το καπέλο και στις 3 κυρίες που έδωσαν ρεσιτάλ- στον ρόλο της Βασίλισσας Ανν η Ολίβια Κόουλμαν, στον ρόλο της Δούκισσας Σάρα η αγαπημένη του Λάνθιμου Ρέιτσελ Βάις και στον ρόλο της Αμπιγκέιλ η Έμμα Στόουν. 3 γυναίκες, η αγαθή, διπολική κάποιες φορές, χτυπημένη από την μοίρα και με ιδιάζον χαρακτήρα Βασίλισσα Ανν, το δεξί της χέρι η δυναμική Σάρα που έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη της και ουσιαστικά αυτή είναι που κυβερνάει το Βασίλειο και η τρίτη Αμπιγκέιλ μια ξεπεσμένη αριστοκράτισσα που κερδίζει σταδιακά την εύνοια της Βασίλισσας και κονταροχτυπιέται με την Σάρα για το ποια θα κερδίσει την τελική εύνοια και τελικά την διαχείριση της Αυτοκρατορίας.

Ενώ τα περισσότερα βραβεία τα έχει κερδίσει η Κόουλμαν εγώ θεωρώ την υποκριτική της Έμμα Στόουν εφάμιλλη. Η καλή και άμοιρη Αμπιγκέιλ έτσι όπως παρουσιάζεται στην αρχή που όμως προκειμένου να ξεφύγει κυριολεκτικά από τα σκατά (θυμάστε την αρχική σκηνή όσοι την έχεται δει) θυσιάζει ηθική και αξίες, και μετατρέπεται σε μια ανελέητη και αιμοσταγής και όλα αυτά πίσω από την μάσκα του αγαθού προσώπου.


Η Ευνοούμενη είναι μια άλλη ταινία για τον ξεπεσμό του ανθρώπου που πολύ έξυπνα αντλεί το υλικό από την ιστορία της Βικτωριανής εποχής και επιδεικνύοντας όλες τις παθογένειες του τότε συστήματος που όμως παραμένουν ακόμα και σήμερα μπορεί σε κάπως διαφορετική μορφή. Είναι σίγουρα μια ταινία που σου μένει και σε σοκάρει. Δεν ξέρω αν αξίζουν οι 10 υποψηφιότητες για Όσκαρ αλλά εγώ θα συνεχίσω να το λέω...Κυνόδοντας the best!

Το "καμάρι" των Αζορών

Οι Αζόρες αποτελούν ένα σύμπλεγμα νησιών στην μέση του Ατλαντικού Ωκεανού που ανήκουν στην Πορτογαλία. Ένα από τα ενδημικά είδη των νησιών αυτών είναι το είδος Pyrrhula murina που εντοπίζεται μόνο στην ανατολική πλευρά του μεγαλύτερου νησιού Sao Miguel.

Στην τοπική γλώσσα το πτηνό αυτό λέγεται Priolo και έχει μέσο όρο μήκους 15-17 εκατοστά και μέσο βάρος 30 γρ. Τα αρσενικά είναι ελαφρώς μεγαλύτερα από τα θηλυκά και γενικότερα διαθέτουν κοντά φτερά και μια πιο μακριά ουρά. Οι χρωματισμοί είναι γκριζοκαφετοί ενώ επίσης το πάνω μέρος του κεφαλιού είναι μαύρο.



Το Priolo θεωρήθηκε σχεδόν εξαφανισμένο στον 20ο αιώνα καθώς ο πληθυσμός του είχε φτάσει 30-40 ζευγάρια την δεκαετία του '70. Πέρα από το κυνήγι και την αποψίλωση των δασών η κυρία αιτία της μείωσης του πληθυσμού του ήταν τα εισβλητικά εξωτικά είδη φυτών. Η εισβολή αυτών των ειδών επηρέασε δραματικά την εξάπλωση των Priolo μιας και τα τελευταία είχαν εξειδικεύσει τις διατροφικές τους ανάγκες σε φυτικά ενδημικά είδη και στηρίζονταν σε αυτά. Έτσι λοιπόν τα εξωτικά φυτά εξαπλώθηκαν εις βάρος των ενδημικών πράγμα καταστροφικό για τα Priolo τα οποία περιορίστηκαν σε μια μικρή έκταση (580 εκτάρια) στην ανατολική πλευρά του Sao Miguel που υπάρχει δάσος δάφνης.

Εδώ και αρκετά χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες διατήρησης και ανάκαμψης του πληθυσμού και τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά καθώς ο πληθυσμός έχει αυξηθεί σε περίπου 800-1000 άτομα στις μέρες μας. Οι προσπάθειες αυτές αφορούν κυρίως την προστασία και αναβάθμιση των ενδημικών δασών δάφνης που αποτελούν το ενδιαίτημα του Priolo(η περιοχή Pico de Vara/Ribeira do Guilherme προστατεύεται και νομικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση) καθώς επίσης και τον περιορισμό των ξενικών φυτικών ειδών. Έτσι λοιπόν από την κατάταξη "Κρισίμως Κινδυνεύον" του IUCN το Priolo τωρα πια είναι απλά "Τρωτό". Παρόλα αυτά εξακολουθεί να είναι ένα από τα περισσότερο απειλούμενα είδη στην Τάξη των Στρουθιομόρφων στην Ευρώπη. 

http://life-terrasdopriolo.spea.pt/en/lands-of-priolo/the-azores-bullfinch/

https://www.birdlife.org/worldwide/news/azore-glory-europes-most-threatened-songbird-rebounds

Η εμπειρία μου στο Erasmus

Πριν τελικά αποφασίσω αν θα κάνω την αίτηση για συμμετοχή μου στο Εράσμους είχα επισκεφτεί και εγώ πολλές σελίδες με άρθρα με προσωπικές ιστορίες νέων που είχαν πάει στο πρόγραμμα και όλοι ήταν τόσο ενθουσιασμένοι, εκστασιασμένοι θα έλεγα και μέσα μου αναρωτιόμουν αν ήταν όντως αλήθεια όλα αυτά που λέγανε ή αν είχαν ωραιοποιήσει κάπως τις καταστάσεις. Έχοντας πια ζήσει και εγώ αυτήν την εμπειρία μπορώ να πω με σιγουριά ότι ΝΑΙ ΗΤΑΝ Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΜΟΥ. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τα παιδιά από το τμήμα μου που αν και τους έπρηξα με τις ερωτήσεις μου ήταν πάντα εκεί για να μου λύσουν οτιδήποτε απορίες για το Εράσμους.

Με αυτό το άρθρο επιδιώκω να σας μεταφέρω κάποια πράγματα έτσι όπως τα έζησα εγώ στην δική μου εμπειρία στο Εράσμους και αν καταφέρω να πείσω έστω και έναν να συμμετάσχει σε αυτό το πρόγραμμα θα πρόκειται για μένα για μια επιτυχία.

Το πανεπιστήμιο ήταν το Universidade do Minho στην Braga της Πορτογαλίας. Ήταν μια επιλογή καταρχάς γιατί με δέχονταν μόνο με την γνώση Αγγλικών, επειδή ο συμφοιτητής μου Σοφοκλής που είχε πάει πιο πριν μου το πρότεινε ανεπιφύλακτα και τέλος επειδή ήταν μια φτηνή χώρα σαν την Ελλάδα και μιας και δεν είχα και απεριόριστο budget ήταν μια πολύ καλή επιλογή.
Αυτούς τους 5 μήνες θα τους χωρίσω σε διάφορες ενότητες. Ξεκινάμε.

Bom Jesus

1.Ανεξαρτητοποίηση.

Τουλάχιστον για μένα ήταν ένας από τους προσωπικούς στόχους που είχα θέσει. Όπως μας είχε πει μια καθηγήτρια κάποτε ενηλικιωνόμαστε μόνο όταν αποκτήσουμε το δικό μας σπίτι και νομίζω ότι είχε δίκιο. Στην Αθήνα μένω με τους γονείς μου επομένως αναπόφευκτα για ορισμένα θέματα πάντα θα έχεις την ασφάλεια των γονιών σου να τα αντιμετωπίζεις. Αυτό δεν συμβαίνει όταν μένεις μόνος σου σε μια άλλη χώρα και μάλιστα θα πρέπει να ανταπεξέρχεσαι και να επιλύνεις διάφορα προβλήματα μιλώντας Αγγλικά ή και Πορτογαλικά κάποιες φορές. Σίγουρα στην αρχή δεν είναι όλα ρόδινα και για μένα ήταν μια πρόκληση. Ειδικά τον πρώτο μήνα θα συναντήσεις αρκετές δυσκολίες και κάποιες φορές μπορεί να σου έρθει να κλάψεις, να βρίσεις αλλά είναι απαραίτητο για να έρθεις στον πραγματικό κόσμο. Σαν μια συμβουλή θα σας ζητούσα να κάνετε πρώτα μια έρευνα για το σπίτι που θα μείνετε και να πάρετε καλές συστάσεις γιατί στην δικιά μου περίπτωση...κλάφτα Χαράλαμπε. Οι καταστάσεις στο σπιτικό ήταν κωμικοτραγικές(τραγικές στην αρχή στην συνέχεια τις διακωμοδούσα). Δεν θα περιέλθω σε πολλές λεπτομέρειες απλά ονομαστικά να πω διακοπές ρεύματος, όχι ζεστό νερό, όχι Wifi..και συνεχίζεται. Αλλά είναι και αυτά εμπειρίες τα σκέφτομαι τώρα και γελάω. Και πάλι καλά που βρισκόμουν στο σπίτι με άλλους 3 Ερασμίτες 2 κοπέλες από Γερμανία και Ουκρανία και ένα αγόρι από Τουρκία και διακωμοδούσαμε τις καταστάσεις γιατί αλλιώς...

2. Ταξίδια

Μια άλλη προτεραιότητα που είχα θέσει για το Εράσμους. Ήμουν ένα άτομο που δεν είχε ταξιδέψει εξωτερικό πριν από το πρόγραμμα αυτό και θέλησα να αξιοποιήσω στο μέγιστο την ευκαιρία που μου παρουσιάστηκε. Προσωπικά προτίμησα να γνωρίσω όσο το δυνατόν γίνεται την Πορτογαλία δηλαδή να μην πάω σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες/πόλεις αλλά να εξερευνήσω σε βάθος την συγκεκριμένη χώρα μιας και θα είναι πιθανότατα η μοναδική ευκαιρία στην ζωή μου να ζήσω για 5 μήνες σε μια χώρα. Έτσι λοιπόν επιδώθηκα να εξερευνήσω πέρα από τους κλασικούς προορισμούς Πόρτο και Λισαβόνα άλλες μικρές πόλεις και χωριά που αν ερχόμουν σαν τουρίστρια για λίγες μέρες ποτέ δεν θα τις έβλεπα και ήταν το καθένα τόσο όμορφο και ξεχωριστό. Επίσης καθώς βρισκόμουν στην βόρεια Πορτογαλία επισκέφτηκα και τα σύνορα με την Ισπανία και την περιοχή της Γαλικίας(πολύ ωραία στιγμή όταν περάσαμε οδικώς τα σύνορα με βανάκι). Αλλά ταξίδι ζωής θα μπορούσα να πω ήταν αυτό στις ΑΖΟΡΕΣ. Ότι και να πω είναι λίγο. Το νησί Σάο Μιγκέλ στην μέση του Ατλαντικού,μεθυστική φύση, τοπία που κόβουν την ανάσα,πράσινη πανδαισία συνδυασμένη με το γαλάζιο του ωκεανού,πεζοπορία για να βρεθούμε σε έναν τρομερό καταρράκτη, είδαμε γεωθερμικές πηγές, κάναμε μπάνιο σε θερμές πηγές και από πάνω να πέφτει η βροχή, είδαμε καλντέρες των ηφαιστείων, whale and bird watching, παραλίες με μαύρη άμμο με κύματα που μες στην ασφάλεια της Μεσογείου δεν είχα δει ποτέ στην Ελλάδα. Πέρα όμως από τα μαγευτικά τοπία και η παρέα ήταν απίστευτη και αυτό μου δίνει την πάσα να περάσω στην επόμενη ενότητα.

Azores

Azores

3. Φιλίες

Και εδώ ίσως είναι το καλύτερο part. Όσο και απίστευτο να είναι το μέρος που θα πας αν δεν μπορείς να το μοιραστείς με τους ανθρώπους που συμπαθείς δεν θα είναι το ίδιο. Στην πόλη ήμουν εγώ με μια άλλη Ελληνίδα την Αγγελική και καλύτερα γιατί αν τελικά ήμασταν περισσότεροι Έλληνες ίσως να γινόμασταν μια κλίκα και να μην κάναμε τόσο πολύ παρέα με άλλους και έτσι θα χανόταν το νόημα του Εράσμους. Φοιτητές από Βραζιλία, Τουρκία, Πορτογαλία, Γερμανία, Ισπανία, Πολωνία, Ιταλία, Ουκρανία, Γαλλία, Σλοβακία, Λίβανος και από άλλες χώρες γίναμε ένα. Συνειδητοποιείς ότι αυτά που σας ενώνουν είναι τόσο περισσότερα από αυτά που σας χωρίζουν. Γίνεσαι ένας πολίτης του κόσμου. Δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια το συναίσθημα που βιώνεις ότι γίνεσαι φίλος με άτομα από άλλες χώρες ή και άλλες ηπείρους. Διασκεδάζετε μαζί, μεθάτε μαζί, κάνετε ταξίδια μαζί, διαβάζετε μαζί(ναι γίνεται και αυτό στο Εράσμους). Τώρα πια θα κοιτώ τον χάρτη και θα λέω α σε αυτήν την πόλη μένει η τάδε στην άλλη χώρα ο τάδε.Και ακόμα και τώρα που γράφω το άρθρο αυτό σκέφτομαι τις απίστευτες στιγμές που περάσαμε μαζί και γελάω και συγκινούμαι ταυτόχρονα. Όσο κοινότυπο και αν ακούγεται εντρυφείς σε διαφορετικές κουλτούρες, βλέπεις τον κόσμο με άλλα μάτια και συνειδητοποιείς ότι δεν υπάρχει μια μόνο όψη για κάποιο πράγμα(η δικιά σου όψη μέχρι πρότινος) και τελικά ίσως να επαναπροσδιορίσεις ορισμένες απόψεις σου.

With our Brazilian friend Nathalia

With my Turkish friend Feyza

4. Εκπαίδευση

Όπως και να το κάνουμε το Εράσμους δεν είναι μόνο διακοπές,ποτά και ταξίδια αλλά και σπουδές. Στην δικιά μου περίπτωση ήταν λίγο περίεργα τα πράγματα γιατί ναι μεν οι εξετάσεις μου θα ήταν στα αγγλικά αλλά οι διαλέξεις γίνονταν στα πορτογαλικά και τώρα όσον αφορά τα εργαστήρια ήταν στην κρίση του κάθε καθηγητή. Κάποιοι ήταν πολύ βοηθητικοί κάποιοι άλλοι όχι τόσο. Αυτό που με τρόμαζε λίγο πριν πάω εκεί ήταν ότι θα ήμουν η μόνη Ερασμίτισα στο τμήμα Βιολογίας κι δεν ήμουν σίγουρη αν θα τα ανταπεξέλθω. Άλλη μια πρόκληση που την αντιμετώπισα επιτυχώς. Το Εράσμους είναι γεμάτο από προκλήσεις και ακριβώς επειδή τις αντιμετωπίζεις αισθάνεσαι πια πιο δυνατός με πιο αυτοπεποίθηση. Ήμουν και τυχερή μιας και γνώρισα ορισμένα πολύ καλά παιδιά, Πορτογάλους φοιτητές που με βοήθησαν να ενταχθώ και κυριολεκτικά με αγκάλιασαν(thank you Ines!!) και είμαι σίγουρη ότι χωρίς αυτούς δεν θα τα είχα καταφέρει. Γενικότερα να πω ότι οι Πορτογάλοι είναι πολύ καλοί άνθρωποι, ευγενικοί, εξυπηρετικοί δηλαδή τους αγάπησα. Προφανώς εξασκείς και τα Αγγλικά σου, οκ δεν μιλάνε άπταιστα αγγλικά οι Ερασμίτες(με εξαίρεση τους Γερμανούς χαχα) αλλά όπως και να το κάνουμε αποκτάς μεγαλύτερη ευφράδεια και αυτοπεποίθηση, ενώ ζώντας 5 μήνες στην Πορτογαλία αναπόφευκτα θα μάθεις και ορισμένα Πορτογαλικά. Obrigada Boa Noite!

Porto

5. Διασκέδαση

Από αυτό άλλο τίποτα. Ειδικά η Πορτογαλία είναι αρκετά φτηνή χώρα επομένως σε ένα μπαράκι με 1,5 ευρώ πίνεις μπύρα ή κρασί με 0,50 ή 1 ευρώ τα σφηνάκια. Από αυτές τις τιμές καταλαβαίνετε τι ακολουθεί μετέπειτα. Γύρισα Ελλάδα και είδα τις τιμές και μου κακοφάνηκαν. Ναι στο Εράσμους μαθαίνεις να πίνεις..πολύ!! Και το ακόμα πιο σουρρεαλιστικό? Όσο βρισκόμουν εκεί ορισμένες φορές ήθελα να ακούσω λίγο ελληνική μουσική που μου είχε λείψει και τώρα που είμαι πίσω βάζω και ακούω την βραζιλιάνικη μουσική χαχαχα. 

With Angeliki

Λοιπόν με λίγα λόγια το Εράσμους είναι μια εμπειρία που κυριολεκτικά σου αλλάζει την ζωή. Οι σπουδές αν και αποτελούν μέρος του προγράμματος έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Τα υπόλοιπα πράγματα που αποκτάς και οι συγκινήσεις που βιώνεις είναι τα σημαντικότερα, αυτά θα θυμάσαι μετά από μερικά χρόνια. Δεν θα ξαναβρεθεί η ευκαιρία να σε πληρώνουν (το επίδομα είναι 470 ευρώ το μήνα) για να σπουδάσεις και να κάνεις ως ένα σημείο διακοπές. Εκμεταλλευτείτε το! Και σας το λέει ένα άτομο που δεν ήμουν και η πιο τολμηρή στην ζωή της και σίγουρα είχα κάποιους δισταγμούς πριν πάω αλλά τελικά σας το λέω με βεβαιότητα δεν αξίζουν να σας κρατάνε πίσω. Και αν σκέφτεστε το οικονομικό επιλέξτε μια φτηνή χώρα όπως έκανα εγώ και κάντε οικονομία και επενδύστε τα χρήματα στις προτεραιότητες σας. Καθώς ούτε εγώ είχα πολλά χρήματα εξοικονομούσα χρήματα στο φαγητό και στις άλλες "πολυτέλειες" (αχ πόσα μακαρόνια και ρύζι φάγαμε) ώστε να τα ξοδέψω σε αυτά που ήθελα περισσότερο, στα ταξίδια.

ΥΓ 1. Μια έντονη στιγμή για μένα ήταν στο Greek dinner που ετοιμάσαμε στους ξένους λίγες μέρες πριν φύγουμε. Ήμασταν 6 ώρες στην κουζίνα(όσες δεν ήμουν σε όλη μου την ζωή χαχαχ) αλλά όταν είδαμε τα παιδιά να έρχονται, να γελάνε, να τα τρώνε όλα όσα είχαμε φτιάξει πήραμε μια απίστευτη ικανοποίηση και η κούραση εξαφανίστηκε. Το χαρήκαμε με την ψυχή μας.

Greek dinner

ΥΓ 2. ΟΙ Βραζιλιάνοι είναι ο καλύτερος λαός στον κόσμο! Όλοι τους είναι τόσο απίστευτοι τύποι, του χαβαλέ σαν και μας και γενικά τους λάτρεψα. Brazilians are the best people in the world. Love you Nathalia!!

In the end I feel obliged to thank all the guys I met during my Erasmus and we had an amazing time together. I really miss you and you know that my house is open for you whenever you decide to visit me. I wish you the best in your lives and I am waiting to meet you again! You were all fantastic guys and due to you those 5 months in my life will be unforgettable. Muito obrigada!!

Η Ελληνίδα που αγαπήθηκε από το Χόλιγουντ, Ειρήνη Παππά

Πώς ένα άρθρο της Άννας Συνοδινού αποτελεί το εφαλτήριο για να γράψω για την Ειρήνη Παππά μόνο οι νευρικές συνάψεις του εγκεφάλου μου γνωρίζουν. Όπως και να χει διαβάζοντας ένα αφιέρωμα για μία από τις μεγάλες Ελληνίδες τραγωδούς μου ήρθε η ιδέα να γράψω και εγώ με την σειρά μου ένα άρθρο για την ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ Ελληνίδα ηθοποιό.
Και πριν ξεκινήσω να γράψω το άρθρο θέλησα να κάνω ένα μικρό πείραμα. Ρώτησα ορισμένους γνωστούς μου της ηλικίας μου αν την γνωρίζουν και δυστυχώς η απάντηση ήταν όχι. Δεν ξέρω αν ανήκετε σε αυτήν την κατηγορία αλλά για αυτό είμαι εγώ εδώ για να σας παρουσιάσω ένα πολύ μικρό δείγμα από την ζωή της κορυφαίας Ελληνίδας ηθοποιού.

Η ανάγκη να γράψω για αυτήν ίσως ήρθε και ασυνείδητα μιας και οι καταγωγές μας είναι από κοντινά χωριά και το τοπικιστικό κριτήριο έπαιξε το ρόλο του. Γεννημένη λοιπόν στις 3 Σεπτεμβρίου του 1926 σε ένα ασήμαντο χωριουδάκι στην Κορινθία, στο Χιλιομόδι, από γονείς δασκάλους κανείς δεν θα φανταζόταν τι θα επακολουθούσε στην συνέχεια. Κύριοι υπεύθυνοι για την καλλιέργειά της ως άνθρωπο- οι γονείς της. Σε μια συνέντευξή της είχε πει για τον πατέρας της."Διδάχθηκα την ασέβεια από τον πατέρα μου. Με έμαθε πως υπάρχει μόνο μία αριστοκρατία, του πνεύματος. Δεν υπάρχουν κύριοι και επίσημοι, αλλά άνθρωποι. Με έμαθε ότι ο σεβασμός με υποτιμάει, ενώ η αγάπη με εξυψώνει". Εκεί που τα κορίτσια της ηλικίας της θα μάθαιναν να κεντούσαν και να μαγειρεύουν αυτή και οι αδελφές της διάβαζαν Αριστοτέλη.

Αν και στην αρχή η απόφασή της να ασχοληθεί με την υποκριτική βρήκε αντίθετη την μητέρα της τελικά ακολούθησε αυτό που της επέβαλε η καρδιά της. Και η συνέχεια την δικαίωσε πανηγυρικά. Γυρίζει πάνω από 100 ταινίες αριθμός ρεκόρ για μια Ελληνίδα ηθοποιό κατακτώντας τόσο το Χόλιγουντ όσο και την σκηνή του Μπρόντγουέι. Ενδεικτικά ορισμένες από αυτές είναι ο "Ζορμπάς" , η "Ηλέκτρα" και η "Ιφιγένεια" του Μιχάλη Κακογιάννη, "Τα Κανόνια του Ναβαρόνε" του Τζέι Λι Τόμσον, το "Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι" του Τζον Μάντεν, η "Οδύσσεια" του Φράνκο Ρόσι. Γίνεται η σταρ των 5 ηπείρων μιας και εξερευνεί όλες τις ηπείρους με γυρίσματα για τις ταινίες της :Χόλιγουντ, Γιουγκοσλαβία, Λίβανος, Μαρόκο, Βραζιλία, Αυστραλία, Πορτογαλία. 3 ταινίες της είναι υποψήφιες για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας (Ηλέκτρα, Ιφιγένεια, Ζ) με το τελευταίο να το κατακτά! Έχει γίνει πια πασίγνωστη παντού. Το μεσογειακό ταπεραμέντο της, η σπάνια ομορφιά της και το αστείρευτο ταλέντο της κάνουν όλους τους μεγάλους καλλιτέχνες εκείνης της εποχής να παραληρούν. Μάρλον Μπράντο, Ιβ Μοντάν, Γκρέγκορι Πεκ, Άντονι Κουίν, Τζέιμς Κάγκνει, Κάθριν Χέμπόρν(με την οποία ανέπτυξαν και μια ισχυρή φιλία) υποκλίνονται. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Φεντερίκο Φελίνι ότι είναι " η σπουδαιότερη ηθοποιός που υπάρχει"  Η δεύτερη πατρίδα της η Ρώμη την ανακηρύσσει διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Ρώμης αλλά και την βραβεύει με το "Βραβείο Ρώμη" , γίνεται η Bella Greca, η Irene Pappas, ενώ το 2000 αποκτά τον τίτλο "Γυναίκα της Ευρώπης". 



Και όμως μια τόσο μεγάλη καλλιτέχνης τέτοιου βεληνεκούς κατάφερε να κρύψει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας την προσωπική της ζωή δίνοντας μια γερή απάντηση ότι αυτοί που θέλουν τα διατηρούν κρυφά.... Παντρεύτηκε μία και μοναδική φορά στα 18 της τον Άλκη Παππά το 1943 και παρόλο που χωρίσανε το 1947 διατηρεί μέχρι και σήμερα το επίθετό του. Η Ειρήνη Παππά έζησε μια ζωή έντονη και με πάθος με ταξίδια σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, μια γυναίκα του Κόσμου. Μέσα σε αυτό το πάθος έζησε έναν μεγάλο τρελό έρωτα ,όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, με τον Μάρλον Μπράντο όταν αυτός ήταν ήδη σταρ του Χόλιγουντ και εκείνη 24 στην αρχή ακόμα της απίστευτης πορείας της."Αγαπηθήκαμε παράφορα. Εγώ δεν αγάπησα ποτέ έναν άνδρα όπως αγάπησα τον Μάρλον, ήταν το μεγάλο πάθος της ζωής μου, ο άνδρας που αγάπησα και εκτιμούσα περισσότερο στην ζωή μου. Δύο πράγματα που δύσκολα συμπίπτουν" είχε πει σε μια συνέντευξη της. 

Ο τελευταίος έρωτας που παραδέχτηκε ήταν στην Ιταλία με έναν νεότερο της άνδρα και όπως αναφέρει" Γιατί είναι κακό να ερωτευτείς έναν νέο άνδρα; Νιώθω υπέροχα, να τον έχω αγκαλιασμένο από την μέση, καθισμένη στο πίσω μέρος της μηχανής του και να γυρνάμε με ταχύτητα,  σε όλους τους δρόμους της Ρώμης" (προσωπικό σχόλιο: τι τέλεια που το έθεσε). 

Κοιτώντας διάφορα άρθρα για την ζωή της βλέπω που αναφέρουν ξεχωριστά ότι δεν έγινε μητέρα. Δεν θα το ανέφερα αν δεν ήθελα να κάνω ένα σχόλιο."Η μεγάλη ηθοποιός που δεν έγινε τελικά μητέρα" Ε και; Γιατί θα πρέπει να κάνουμε ειδική αναφορά ειδικά στις καλλιτέχνιδες που εκτίθενται στα μέσα και δεν έχουν γίνει μητέρες; Δηλαδή από όλη την εκπληκτική καριέρα αυτής της τεράστιας Ελληνίδας θα ασχοληθούμε με το αν έχει αποκτήσει παιδί ή όχι. Η μητρότητα δεν είναι αυτοσκοπός. Η Ειρήνη έθεσε άλλες προτεραιότητες και είναι ευτυχισμένη για αυτό.

Έχοντας μετακομίσει από νεαρή ηλικία στην Αθήνα αγάπησε το κέντρο, τις βόλτες στα στενά της Πλάκας, το σπίτι της κάτω από την Ακρόπολη να βλέπει τις Καρυάτιδες και να της θυμίζουν τον εαυτό της "την ζωντανή Καρυάτιδα". Τα τελευταία χρόνια τα προβλήματα υγείας την ανάγκασαν να γυρίσει στην πρώτη πατρίδα της στο Χιλιομόδι. Πάσχει από Αλτσχάιμερ αλλά πάντα περιτρυγιρίζεται από ανθρώπους που την αγαπάνε όπως τα ανίψια της..Γιατί αυτό της αξίζει!

Σαν επίλογο θα ήθελα να σας προτρέψω να δείτε την "Ηλέκτρα". Υπάρχει ολόκληρη στο youtube. Έχοντας συνηθίσει στον Χολιγουντιανό κινηματογράφο δεν ήξερα πως θα υποδεχθώ (και αν ήμουν άξια να εκτιμήσω) μια κινηματογραφική μεταφορά αρχαίας τραγωδίας. Τελικά δεν έπρεπε να είχα καν αυτόν τον προβληματισμό. Η αρχαία τραγωδία δεν είναι μόνο θέατρο. Όταν βρεθεί στα χέρια κατάλληλων ανθρώπων όπως του Μιχάλη Κακογιάννη στον ρόλο του σκηνοθέτη αλλά και των τεράστιων ηθοποιών Ειρήνης Παππά, Μάνου Κατράκη και άλλων το αποτέλεσμα είναι απίστευτο. Η Ηλέκτρα του Ευριπίδη δεν έχει καμία σχέση με τα πομπώδη έργα των άλλων τραγικών Αισχύλου και Σοφοκλή. Η Ηλέκτρα του Ευριπίδη και κατ'επέκταση του Κακογιάννη είναι ρεαλιστική, απεικονίζει τους απλούς ανθρώπους που παλεύουν μακριά από την θεϊκή μοιρολατρία και δρουν αυτόβουλα.Τοποθετείται μακριά από το παλάτι στην ύπαιθρο(εδώ να προσθέσω ότι η ταινία διαθέτει τρομερά εξωτερικά πλάνα). Μια αρχαία τραγωδία μακριά από δήθεν μοντερνισμούς και εκσυγχρονισμούς. Μια αρχαία τραγωδία έτσι όπως πρέπει να είναι που μεταφέρει στο έπακρο το στοιχείο της κορύφωσης. 

Μια Ειρήνη Παππά ταυτόσημη της Ελληνικότητας μεταμορφώνει μια κουρελιασμένη πριγκίπισσα σε μια εκδικητική μηχανή που δεν λυπάται, αποφασιστική σε αντιδιαστολή με τον επιφυλακτικό Ορέστη. Μπορεί να ακουστεί ιεροσυλία αλλά πιστεύω ο Ευριπίδης θα ήταν περήφανος με αυτό το αποτέλεσμα. Συνολικά 24 βραβεία ανάμεσα τους το βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Καννών. Οι "New York Times" αναφέρουν ότι πρόκειται για "εκθαμβωτική εκμετάλλευση του κινηματογραφικού μέσου που μετουσιώνει το χρυσάφι της προφορικής ποίησης σε μια άλλη μορφή τέχνης". Για την "Le Monde" το έργο "ήταν ένα εκπληκτικό κατόρθωμα, μια ταινία συγκλονιστική, που βγάζει από τον καθένα μας ό,τι καλύτερο έχει μέσα του" 

Η Ειρήνη Παππά ή η Ζωντανή Καρυάτιδα ή η Bella Greca ή όπως αλλιώς την λένε πρωταγωνίστησε όχι μόνο στον κινηματογράφο αλλά και στην ζωή. Περιπλανήθηκε σε άλλους κόσμους, έζησε τα πάντα και τελικά σαν κυκλική πορεία επέστρεψε εκεί από όπου άρχισαν όλα στο Χιλιομόδι. Ειρήνη σε ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!


Πηγές από τα αποσπάσματα συνεντεύξεων: http://provocateur.gr/femme/3660/eirhnh-pappa-mia-gynaika-odysseas
http://www.thetoc.gr/magazine/eirini-pappa-i-zwntani-karuatida-egine-89
https://www.infowoman.gr/san-simera-gennithike-i-eirini-pappa-i-diethnis-kariera-kai-o-erotas-me-ton-marlon-mpranto/