Η καρακάξα(Pica pica) θεωρείται από τα πιο έξυπνα πτηνά και ζώα
γενικότερα. Είναι τρομερά ευπροσάρμοστη καθώς εξαπλώνεται στις 5 από τις 7 ηπείρους (με εξαίρεση την Αρκτική και Ανταρκτική) και στην Ελλάδα απαντάται το υποείδος Pica pica pica. Είναι κοινωνικό ζώο ενώ έχει παρατηρηθεί να κάνει χρήση και εργαλείων .
Ο καθηγητής Prior στην Γερμανία και η υπόλοιπη επιστημονική του ομάδα διεξήγαγαν πριν μερικά χρόνια το πείραμα του καθρέφτη στις ευρασιατικές καρακάξες. Το πείραμα του καθρέφτη είναι ένα πείραμα που έχει εκτελεσθεί σε διάφορα ζώα ώστε να διαπιστωθεί αν τα συγκεκριμένα ζώα διαθέτουν αυτοσυνείδηση, αν μπορούν δηλαδή να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη ή αν θεωρήσουν τo είδωλο τους ότι πρόκειται για διαφορετικό άτομο.
Το πείραμα αυτό το έχουν περάσει με επιτυχία ορισμένα πρωτεύοντα και ακόμα τα δελφίνια και οι ελέφαντες.
Στο συγκεκριμένο πείραμα οι ερευνητές τοποθέτησαν κοντά στην περιοχή του λαιμού των καρακαξών ένα σημάδι διαφορετικού χρώματος κάθε φορά. Το μαύρο σημάδι (που ήταν σε παρόμοιο χρώμα με το φτέρωμα των πτηνών και επομένως δεν μπορούσε να διακριθεί στον καθρέφτη) έπαιξε τον ρόλο του control ώστε να δουν οι ερευνητές αν οι κινήσεις των πτηνών στα υπόλοιπα σημάδια των διαφορετικών χρωμάτων οφείλονταν στο ότι τα έβλεπαν ή αν απλά τα ένιωθαν. Τελικά τα αποτελέσματα του πειράματος έδειξαν ότι 2 άτομα αναγνώρισαν το είδωλο τους στον καθρέφτη και προσπαθούσαν να βγάλουν το χρωματιστό σημάδι από πάνω τους κάνοντας κινήσεις με το ράμφος τους ή το πόδι τους.
Έτσι λοιπόν μέχρι σήμερα η καρακάξα είναι το μοναδικό είδος πτηνού που έχει πετύχει στο πείραμα του καθρέφτη και της αυτοσυνείδησης. Συνεχώς όμως γίνονται καινούριες μελέτες και έρευνες που υποστηρίζουν ότι όλο και περισσότερα μη θηλαστικά είδη κατέχουν την ικανότητα αυτοσυνείδησης. Η επιστήμη συνεχώς μας εκπλήσσει επομένως για τίποτα δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι.
Πηγή: Prior H, Schwarz A, Güntürkün O (2008) Mirror-Induced Behavior in the Magpie (Pica pica): Evidence of Self-Recognition . PLoS Biol 6(8): e202. https://doi.org/10.1371/journal.pbio.0060202
Ο καθηγητής Prior στην Γερμανία και η υπόλοιπη επιστημονική του ομάδα διεξήγαγαν πριν μερικά χρόνια το πείραμα του καθρέφτη στις ευρασιατικές καρακάξες. Το πείραμα του καθρέφτη είναι ένα πείραμα που έχει εκτελεσθεί σε διάφορα ζώα ώστε να διαπιστωθεί αν τα συγκεκριμένα ζώα διαθέτουν αυτοσυνείδηση, αν μπορούν δηλαδή να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη ή αν θεωρήσουν τo είδωλο τους ότι πρόκειται για διαφορετικό άτομο.
Το πείραμα αυτό το έχουν περάσει με επιτυχία ορισμένα πρωτεύοντα και ακόμα τα δελφίνια και οι ελέφαντες.
Στο συγκεκριμένο πείραμα οι ερευνητές τοποθέτησαν κοντά στην περιοχή του λαιμού των καρακαξών ένα σημάδι διαφορετικού χρώματος κάθε φορά. Το μαύρο σημάδι (που ήταν σε παρόμοιο χρώμα με το φτέρωμα των πτηνών και επομένως δεν μπορούσε να διακριθεί στον καθρέφτη) έπαιξε τον ρόλο του control ώστε να δουν οι ερευνητές αν οι κινήσεις των πτηνών στα υπόλοιπα σημάδια των διαφορετικών χρωμάτων οφείλονταν στο ότι τα έβλεπαν ή αν απλά τα ένιωθαν. Τελικά τα αποτελέσματα του πειράματος έδειξαν ότι 2 άτομα αναγνώρισαν το είδωλο τους στον καθρέφτη και προσπαθούσαν να βγάλουν το χρωματιστό σημάδι από πάνω τους κάνοντας κινήσεις με το ράμφος τους ή το πόδι τους.
Έτσι λοιπόν μέχρι σήμερα η καρακάξα είναι το μοναδικό είδος πτηνού που έχει πετύχει στο πείραμα του καθρέφτη και της αυτοσυνείδησης. Συνεχώς όμως γίνονται καινούριες μελέτες και έρευνες που υποστηρίζουν ότι όλο και περισσότερα μη θηλαστικά είδη κατέχουν την ικανότητα αυτοσυνείδησης. Η επιστήμη συνεχώς μας εκπλήσσει επομένως για τίποτα δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι.
Πηγή: Prior H, Schwarz A, Güntürkün O (2008) Mirror-Induced Behavior in the Magpie (Pica pica): Evidence of Self-Recognition . PLoS Biol 6(8): e202. https://doi.org/10.1371/journal.pbio.0060202
