Η Ζωή εν Τάφω

Η Ζωή εν Τάφω. Το ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ του Στρατή Μυριβήλη που το έψαχνα ένα χρόνο το βρήκα τελείως τυχαία σε ένα ράφι σε έναν διάδρομο της σχολής μου. Προσπαθώ να μην με επηρεάζει η κοινή γνώμη για ένα συγκεκριμένο έργο είτε πρόκειται για βιβλίο είτε για ταινία. Στην περίπτωση όμως αυτή, ο τίτλος που συνοδεύει την Ζωή εν Τάφω ως ένα από τα κορυφαία δημιουργήματα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας δικαιολογείται απόλυτα.

Οι στρατιώτες στα χαρακώματα

Η ιστορία ξεκινά με τον συγγραφέα να εντοπίζει σε ένα μπαούλο χειρόγραφα του λοχία Αντώνη Κωστούλα που εξιστορούν τις περιπέτειες  του στο μέτωπο του πολέμου και προορίζονταν για την αγαπημένη του. Τα χειρόγραφα αυτά όπως και ο λοχίας είναι ο ίδιος ο Μυριβήλης που έζησε την νοσηρότητα του Α' Παγκοσμίου πολέμου στο Μακεδονικό Μέτωπο και την μεταφέρει αυτούσια στον αναγνώστη. Το ίδιο το έργο άρχισε να σχεδιάζεται μέσα στα χαρακώματα, "τους ζωντανούς τάφους" του Α Παγκοσμίου Πολέμου.

Η γλώσσα του δεν είναι εξεζητημένη. Και ακριβώς αυτό είναι το μεγάλο συν του βιβλίου τουλάχιστον για μένα. Δεν χρειάζεται επιτήδευση για να μεταδώσεις ένα συναίσθημα. Οι πιο απλές λέξεις αρκεί να μπουν στην σωστή σειρά μπορούν να δημιουργήσουν ανατριχίλα. Ακριβώς αυτό συμβαίνει στην Ζωή εν Τάφω. Ο Μυριβήλης περιγράφει λεπτομερώς τις εμπειρίες του και τα συναισθήματά του συγκινώντας τους αναγνώστες. Δεν χρειάζεται να κατηγορήσει τον πόλεμο, η αναφορά και μόνο μιας σκηνής ξυπνά μέσα σου αποκρουστικά συναισθήματα για τον πόλεμο. Ζεις και εσύ μαζί με τους στρατιώτες τις κακουχίες, να έρπονται μέσα στα γλοιώδη και λασπερά χαρακώματα, να ζουν σαν τα εδαφόβια ζώα με την αδημονία να ξαναδούν τους δικούς τους, χωρίς να βλέπουν τον Ήλιο, να τραυματίζονται, να σκοτώνουν και να σκοτώνονται.. με ποιο το ώφελος τελικά;

Το κάθε κεφάλαιο του βιβλίου δίνει και διαφορετικά μηνύματα και όλα αυτά μέσα από μία ιστορία που εξιστορεί ο Μυριβήλης. Από τα αγαπημένα μου κεφάλαια είναι οι Τυφλοί: Οι Έλληνες στρατιώτες κατευθυνόμενοι προς το μέτωπο συναντάνε ένα υπαίθριο νοσοκομείο όπου εκεί βρίσκονται Ιταλοί στρατιώτες που τυφλώθηκαν κατά την διάρκεια του πολέμου. Ο συγγραφέας τους παρατηρεί ότι δεν μιλάνε αλλά μόνο αφουγκράζονται τον ήχο του νερού του ποταμού, μυρίζουν με όλη τους την δύναμη τα λουλούδια και τους καρπούς των δέντρων. Τότε ο συγγραφέας σχολιάζει μια φράση που με άγγιξε στην καρδιά για το πόσο τυχεροί είμαστε που μπορούμε ακόμα να γευόμαστε τα χρώματα της Ζωής αλλά το ξεχνάμε ταυτόχρονα.

 "Θε μου.. Άνοιξα μεγάλα τα μάτια, να κοιτάξω δυνατά και περιληπτικά όλη την Φύση την κρουστή, να πιω μονορούφι όλο της το νόημα, σαν άνθρωπος που πρόκειται να στραβωθεί σε λίγο για πάντα".

Από την σειρά της ΕΡΤ "Η Ζωή εν Τάφω"

Επειδή ακριβώς μες στα χαρακώματα οι στρατιώτες δεν έβλεπαν την φύση δεν έβλεπαν τον ήλιο ο συγγραφέας συνειδητοποιούσε πόσο πολύ του έλειπε. Όμως το ίδιο δεν κάνουμε και εμείς τώρα; Τρωγόμαστε μεταξύ μας και μιζεριάζουμε για ανούσια πράγματα και ξεχνάμε τα πραγματικά ωραία που δίνουν νόημα στην ύπαρξή μας. Όσο πιο νωρίς το καταλάβουμε τόσο καλύτερα.

"Θε μου, ανάμεσα στα μιλιούνια τους στρατιώτες του οχτρού, Θε μου, ας μην σκοτωθούν ο Γιόβαν και ο Πέτκο!"Ένα άλλο δυνατό κεφάλαιο του βιβλίου είναι οι "Μητέρες του Πολέμου". Ο στρατιώτης μας δέχεται τις φροντίδες από μια οικογένεια Σλάβων όπου οι γιοι της, Γιόβαν και Πέτκο, πολεμάνε εναντίον των Ελλήνων στρατιωτών. Όμως για την μάνα εκείνη όπως και για κάθε Μάνα δεν την ενδιαφέρει τι είναι ο στρατιώτης. Στο πρόσωπό του βλέπει το πρόσωπο του παιδιού της, του κάθε παιδιού που πήγε να πολεμήσει είτε σύμμαχος είτε εχθρός. Γιατί σε κάθε πόλεμο δεν κερδίζει ούτε ο Αντώνης Κωστούλας, ούτε ο Γιόβαν ούτε ο Πέτκο. 

Ένα βιβλίο MUST για τον καθένα. Ένα βιβλίο που μέσα σε αυτήν την νοσηρότητα καταφέρνει να σε γεμίσει με αγνά συναισθήματα και να μας θυμίζει τι σημαίνει ΑΝΘΡΩΠΟΣ.

Κλείνοντας θεωρώ ότι δεν χρειάζεται να πω τίποτα εγώ ως σχόλιο αλλά να αφήσω τον ίδιο τον συγγραφέα που μπορεί να πλάθει την γλώσσα τόσο εύκολα για να μεταδώσει τα μηνύματά του.

"Ίσως όταν όλοι μπορέσουν να δουν την ομορφιά της ζωής τότες όλος ο κόσμος θα γίνει πρώτα καλός και κατόπι ευτυχισμένος"